Prof. Dr. Sühan Ayhan | Deri Lezyonları

Deri Lezyonları

Pigmente bir deri lezyonunun kötü huylu değişim göstermesi ya da kötü huylu bir deri tümörünün ortaya çıkmasından sonra uzun süre vücutta kalması hastanın yaşamını tehlikeye atabileceği gibi, daha sonra yapılacak onarımları da zorlaştırabilir. Bu nedenle iyi ve kötü huylu lezyonları ayırdetmek ve kuşkulanıldığında bir Plastik cerrahi veya Dermatoloji uzmanına yönlendirmek çok önemlidir.

İyi huylu deri lezyonları

Nevüs

Derinin, dendritik uzantıları olmayan ve yuvalanma eğilimindeki farklılaşmamış melanositlerine nevüs hücreleri denir. Bu hücrelerden köken alan lezyonlar nevüs olarak adlandırılır. Melanomların da nevüslerden köken alabilmesi nedeniyle önem taşır.

Sınıflandırma

İntradermal (dermal) nevüs - En sık görülen nevüs tipidir. Genellikle deriden kabarık, kahverengi renktedir, kıllı olabilir. Melanoma dönüşme potansiyeli yoktur.

Junctional (bileşke) nevüs - Deriyle aynı seviyede, düzgün yüzeyli, kılsız, kahverenginin çeşitli tonlarındadır. Nevüs hücreleri bazal membrandadır. Kötü huylu değişim olasılığı düşüktür.

Compund (bileşik) nevüs - Sıklıkla deriden kabarık, düzgün yüzeyli veya küçük nodüler biçimde olabilir ve kıl içerebilir. Kötü huylu değişim olasılığı düşüktür.

Büyük pigmente nevüs - Doğumsal olarak bulunan bu lezyon genellikle dermatom dağılımı boyunca görülür. İnsidansı % 1’dir. Kötü huylu değişim olasılığı taşır, bu yüzden eksizyon endikasyonu vardır. Normal deriye oranla kötü huylu değişim olasılığı 17 kat artmıştır.

Displastik nevüs - Düzensiz sınırlı, diğer nevüslerden nispeten büyük, alacalı renkte lezyonlardır. Sıklıkla aileseldir. Malign melanoma dönüşme olasılığı yüksektir.

Solar lentigo - Nevus hücrelerinden köken almaz. Normal melanositlerin sayısının arttığı düzgün, koyu kahverengi lekelerdir. Sıklıkla orta yaşın üstündeki kişilerde el sırtı, yüz, boyun ve kollar gibi güneşe maruz kalan bölgelerde görülür.

Çil - Normal miktardaki melanositlerin anormal sayıda meydana getirdiği melanin granüllerinin sebep olduğu pigmente lezyonlardır. Kötü huylu değişim olasılığı yoktur.

Nevus sebaceous - Genellikle saçlı deride ve yüzde görülür. Sarımsı turuncu renkte, yağlı ve deriden kabarı plak şeklindedir. Adolesan dönemden itibaren sebase ve apokrin glandların gelişmesini sağlayan hormonal stimülasyon ile daha koyu renkli, verrüköz ve nodüler bir görünüm alır. Bazal hücreli karsinoma dönüşme şansı %15-20 dir.

Mavi nevüs - Dermal melanositlerin oluşturduğu sert, iyi sınırlı küçük intradermal nodüllerdir. Genellikle malign melanom, Kaposi sarkomu ve vasküler lezyonlar ile karışabildiği için önem taşır.

Halo nevüs - Depigmente bir halka ile çevrili pembe-kahverengi melanositik nevüslerdir. İnsidansı %1den azdır. Çoğunlukla 20 yaşından önce görülür.

Ota nevüs - Yüzde, trigeminal sinirin 1.ve 2. dallarının dermatomunda, göz ve periorbital bölgede görülen mavi-gri renkli lezyondur. %60’ı doğumdan itibaren bulunur. %80 kadınlarda görülür. Lazer tedavisi etkilidir.

Tedavi

Tüm şüpheli lezyonların eksizyonu ve histolojik incelemesi gerekir. Kötü huylu deri tümörlerinin erken tanısı için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

Klinik görünümü
Anamnezde son zamanlarda görülen değişiklikler:
Lezyonun yüzeyinde genişleme
Elevasyon (deriden kabarık, palpe edilebilir, nodül veya kalınlaşma şeklinde)
Renk (genellikle kahverengiden siyaha doğru)
Yüzey özelliklerinde değişme (pullanma, seröz akıntı, kanama, ülserasyon)
Kaşıntı, karıncalanma
Görünümü kötü olan ya da sürekli çamaşırların, sütyenin altında veya sakal bölgesinde tahrişe maruz kalan nevüsler eksize edilmelidir.

Büyük pigmente nevüslere yaklaşım ise lezyonun dikkatle yakından takibi; nodülleşme gibi herhangi bir değişiklik gösteren bölgeler varsa bu bölgelerin eksizyonunu kapsar. Lezyonun çıkarılabilen kadarının seri eksizyonlarla çıkarılması veya gerektiğinde doku genişletici uygulamasıyla birlikte primer kapama ya da deri greftiyle rekonstrüksiyonu düşünülmelidir.

Deri kanserleri

2-3 haftalık konservatif tedaviye yanıt vermeyen bir deri lezyonu, aksi kanıtlanana dek deri kanseri olarak kabul edilmelidir.

Epidermoid karsinoma in situ (Bowen hastalığı) - Pul gibi kahverengi, ten rengi ya da pembe leke şeklindedir. Güneş ışınları, kronik arsenik alımı, virüsler, kronik travma ve heredite ve iç organ malignitesi ile birlikte görülebilir. İnvaziv yassı hücreli karsinomaya dönüşübilir. Müköz membranlarda, özellikle de peniste olduğunda Queyrat hiperplazisi adı verilir. Genellikle 5-6. dekatlarda ve sünnetsiz erkeklerde görülür. Tedavide eksizyon uygulanır.

Bazal hücreli karsinom (BCC)

En yaygın deri kanseridir. Epidermisin bazal tabakasından veya kıl folikül köklerinin dış tabakasından köken alır. Genellikle yüzde ve vücudun diğer güneş gören yerlerinde olur. (%93 baş-boyun, %7 gövde ve ekstremiteler). UVB ultraviyole ışınları sebep olur.

Tipleri – tüm tiplerinde, kenarlarında yuvarlak, düzgün yüzeyli, inci tanesi benzeri şekiller olan ülserasyon olabilir.

Nodüler ülseratif BCC– en sık görülen tiptir. En çok yüzde görülür. Küçük saydam bir papül şeklinde başlar, yavaş büyür ve ülsere olur.
Yüzeyel BCC - yama şeklinde, hafif pigmente ve eritemlidir.
Pigmente BCC – malign melanoma benzer. Kahverengi-siyah pigmentasyon ile birlikte nodüler ülseratif tipin özelliklerini gösterir.
Morphea tip – sklerozan BCC –Sarı-beyaz renkte, kenarları düzensiz, ortası skleroze ve skarlıdır. Nüks şansı çok yüksektir.

Yıllar içinde yavaş büyür, lokal invazyonla özellikle burun, kulak, göz çevresinde hasara neden olur. Çok nadir metastaz yapar. Belirsiz sınırlı olması nedeniyle özellikle nüks tümörlerde rezidü tümör kalma şansı yüksektir. Tedavide yeterli güvenlik sınırlarıyla (2-5 mm) cerrahi eksizyon ya da frozen section yaparak ardından oluşan defektin rekonstrüksiyonu yapılır.

Yassı hücreli karsinom (SCC)

Epitelin keratinize olan iğsi hücreli tabakasından köken alır. Genellikle aylar içinde hızla büyür, çoğunlukla belirgin sınırlı, nodüler veya ülsere lezyonlardır. Vücudun güneş gören, radyasyona maruz kalan bölgelerinde ve kronik, iyileşmeyen yaralarda (Marjolin ülseri) görülür. Albinizm ve xeroderma pigmentosum da herediter faktörlerdir. Yavaş ve hızlı büyüyen iki tipi vardır. Bölgesel lenf nodlarına metastaz yapar. Tedavide yeterli güvenlik sınırlarıyla cerrahi eksizyon ya da frozen section yaparak eksizyon ve ardından oluşan defektin rekonstrüksiyonu yapılır.

Malign Melanom

Deri kanserinden ölümlerin çoğunun sebebi malign melanomdur. Malign melanoma yakalanan hastaların yaklaşık % 25’i bu hastalıktan ölmektedir. Erken dönemde lenf nodlarına ve kan yoluyla sistemik metastaz yapar. Hatta başlangıçta sistemik bir hastalık sanılabilir. Genellikle siyah renkte, deriden hafifçe kabarık, ülsere olmayan bir lezyon görünümündedir. Daha önceki bir nevüsten kaynaklanabildiği gibi, direkt melanom olarak da başlayabilir. Pigmente nevüsteki renk, boyut, kıvam gibi değişikliklerin farkedilmesi erken tanıda önemlidir.

Pre-malign: Lentigo Maligna (Hutchinson’s freckle) - Deriyle aynı seviyede, kahverenginin çeşitli tonlarını içeren, düzgün yüzeyli, düzensiz sınırlı, çoğu nevüsten daha büyük lezyonlardır. Genellikle yavaş büyür. Çoğunlukla yaşlı kişilerde görülür ve sıklıkla yüzde görülür. 30-40 yıl boyunca sabit kalabilir. İnvaziv melanom gelişme riski yüksektir. Tedavisi eksizyondur, gerekirse flep veye greftle rekonstrükte edilir.

İnvaziv melanomlar:

Lentigo maligna melanoma (% 10) - Lentigo malignadan gelişir, genellikle kalın ve deriden kabarık nodül şeklindedir.
Süperfisiyal yayılan melanoma (%70) Düz yüzeyli veya hafifçe deriden kabarık ve değişik renklerde olabilir. Varolan bir nevüsten en sık gelişen malign melanom tipidir. Lezyon başlangıçta horizontal olarak yayılır.
Nodüler melanoma (%15) - Karakteristik olarak mavi-siyah renktedir. Ancak amelanotik, yani pigmentsiz olabilir. Malign melanomun en agresif tipidir. Varolan bir nevüsten gelişmez. Vertikal olarak büyür, sıklıkla yüzeyel ülserasyon eşlik eder.
Akral lentigöz maligna (%5) - Muköz membranlarda, ayak tabanında, avuç içinde ve subungual bölgelerde bulunur. Horizontal büyüme ile başlar; erkenden vertikal büyüme fazına geçer. Tırnak altındaki malign melanomlar hematom ile karıştırılabileceğinden, 3 hafta boyunca değişiklik göstermeyen bir lekelenmenin malign melanom olabileceği mutlaka anımsanmalıdır.

Deri Lezyonları

Yasal Uyarı